Musebe Alacaklar

1- TİCARİ ALACAKLAR
- ALICILAR
- ALACAK SENETLERİ
- ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
2- DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
1- TİCARİ ALACAKLAR
a)ALICILAR : Müşterilerin işletmeye olan senetsiz borçların izlendiği hesaptır.Aktif bir hesaptır.Müşteri işletmeye borçlandığında hesap borçlu, borcunu ödediğinde hesap alacaklı çalışır.
Değerleme : Alıcılar hesabı için vuk. Değerleme ölçüsü olarak mukayyet değer esasını uygular.
Dönem sonu alıcılar hesabı yardımcı hesap toplamları ile karşılaştrılarak hesap toplamlarının sağlaması yapılır.
Örnek: İşletme tamamı kredili 5.000.000.tl. tutarlı mal satmıştır.
------------------------------------
alıcılar 5.000.000
-------y.içi.satışlar 5.000.000
------------------------------------
Örnek: İşletme yarısı peşin yarısı kredili olarak 10.000.000 tl tutarlı mal satmıştır.
-----------------------------------
alıcılar 5.000.000
kasa 5.000.000
-------y.içi satışlar 10.000.000
----------------------------------------
Örnek: İşletme müşterisine 1.000.000 tl satış iskontosu uygulamıştır.
-------------------------------------
satış iskontoları 1.000.000
-------alıcılar 1.000.000
--------------------------------------
Örnek : Müşteri işletmeye olan senetsiz borcunun 3.000.000.tl.sini ödemiştir.
-----------------------------------
kasa 3.000.000
-------alıcılar 3.000.000
-----------------------------------
Örnek: Yıl içinde 10.000.000 tl tutarlı bir kredili satış kayıtlara yanlışlıkla 8.000.000 tl olarak geçmiştir,düzeltme kaydını yapınız.
---------------------------------------- -------------------------------------
alıcılar 8.000.000 alıcılar 2.000.000
-------y.içi satışlar 8.000.000 -------y.içi satışlar 2.000.000
---------------------------------------- ----------------------------------------
HATALI KAYIT DÜZELTME KAYDI



b) ALACAK SENETLERİ :Müşterilerin işletmeye olan senetli borçlarını gösteren aktif bir hesaptır.
Müşteriden bir senet alındığında hesabın borcuna ,bu senetleri ciro edip başkasına devrederken yada senedin vadesi gelip müşteri senedini ödediğinde hesabın alacağın akayıt yapılır.
Bu senetler 4 türdür:
1- Cüzdandaki senetler
2- Tahsildeki senetler:
3- İskontodaki senetler
4- Teminattaki senetler
Tahsil edilebilme durumuna göre 3 türdür:
1- Normal-tahsil edilebilir
2- Şüpheli alacaklar
3- Değersiz alacaklar
Değerleme: Değerleme ölçüsü olarak tasarruf değeri esas alınır.
Şüpheli duruma düşen alacak senetleri için itibari değer esas alınır ve bunlar için yılsonu karşılık ayrılır.Eğer alacak senetleri için mukayyet değer esas alınırsa bir envanter düzeltme kaydı yapılmaz.
Reoskont : Tasarruf değerinin alacak sentelrine uygulanması işlemine reoskont denir.Bu işlem
ALACAK SENETLERİ REOSKONTU HSB.nda izlenir.Aktifi düzenleyici olup esasen pasif karakterli bir hesaptır.
Formül : A.N.T.
36500+(N*T)
A: senedin değeri N: vade tarihi ile değerleme günü arasındaki gün sayısı T: reoskont oranı
Örnek: 20.01.1996 vadeli 80.000.000.tl.lik bir müşteri senedi yıl sonu reoskont uygulamasına tabi tutulmuştur.Uygulanan reoskont oranı %50 dir.Hesaplayınız.
80.000.000*%50 *20/36500+(20*50)=
800.000.000/365=2.191.780 80.000.000-2.191.780=77.808.220
-----------------------------
reoskont faiz giderleri 2.191.780
------- alacak.sen.reoskont. 2.191.780
-------------------------------
Bu işlem bir gider olduğu için dönem kar/zararına devredilerek kapatılır.

c) ŞÜPHELİ ALACAKLAR: Dava ve icra safhasında,yada protesto edilerek birden fazla istenmesine rağmen ödenmemiş alacaklar şüpheli sayılır.Bu alacaklar için karşılık ayrılması gerekir.Karşılık şüpheli duruma düşülen dönemde ayrılır.Oluşan gider dönem kar/zararına devredilir.
Ticari amaç olmayan alacaklar ve teminata bağlanmış alacaklar şüpheli duruma düşsede karşılık ayrılmaz.
Örnek: İşletme müşterisine ait 10.000.000 senedi vadesinde tahsil edememiş protesto ettirerek icraya vermiştir.
-----------------------------------------
alacak senetleri( protestoda)10.000.000
------- alacak senetleri( cüzdanda)10.000.000
-----------------------------------------

Örnek: Bu alacak senedi şüpheli duruma düşmüştür.
------------------------------------------
şüpheli tic.alacaklar 10.000.000
-------alacak senedi(protestoda) 10.000.000
------------------------------------------
karşılık giderleri 10.000.000
-------şüpheli tic.alacak.karşılığı 10.000.000
------------------------------------------

Örnek: Müşteri 10.000.000 senedini sonradan işletmeye ödemiştir.
------------------------------------
kasa 10.000.000
şüp.tic.alacak. 10.000.000
-------------------------------------
şüp.tic.alacak.karşılığı 10.000.000
konusu kalmayan karş. 10.000.000
---------------------------------------
DEĞERSİZ ALACAK: Tahsil olanağı mahkeme kararı ile imkansız hale gelen ve alınmasından vazgeçilen alacaktır.
Bunun için yeniden karşılık ayrılmaz.
Örnek: Müşteriden olan 10.000.000 tl senetli alacaktan vazgeçilmiştir.
---------------------------------------
şüpheli tic.alacak.karşılığı 10.000.000
-------şüpheli tic.alacaklar 10.000.000
-------------------------------------------
2-DİĞER ALACAKLAR :
İşletmenin ticari nedenli olmayan alacaklarını ifade eder. Bunlar :
• ortaklardan alacaklar
• iştiraklerden alacaklar
• bağlı ortaklıklardan alacaklar
• personelden alacaklar
• diğ.çeş.alacaklar

ÜNİTE 4- STOKLAR
Stok: Üretim veya ticaret işletmelerinde satmak amacıyla elde edinilen ticari mal,ilk madde malzeme,mamül,yarımamül vb.stoklar dahilinde yeralır.
Stok hareketlerini takip etme yöntemleri:
1- Aralıklı envanter yöntemi: Alışlar ve alıştan iade ile alıştan iskontolar 153 TİCARİ MAL hsb.borcunda,satışlar 600 Y.İÇİ veya 601 Y.DIŞI SATIŞLAR Hsb.alacağında izlenir.Ticari mal.hsb.borç kalanı gerçek durumu gösteremeyeceği için 621 SATILAN MALIN MALİYETİ hsb.borcuna .153 TİCARİ MAL.hsb.alacağına kayıt yaparak stokta kalan mal mevcudunun değeri belirlenir.600 SATIŞLAR brüt satışları 621 SATILAN MALIN MALİYETİ ise satışların maliyetini gösterir.Aradaki fark ise kar veya zarardır.Bu hesaplar 690 DÖNEM KAR/ZARARINA devredilerek kapatılır.
2- Devamlı envanter yöntemi: Satılan her malın satış anı maliyeti belirlenebilir.
153 TİCARİ MAL.hsb.borcuna maliyet fiyatıyla alışlar,alacağına maliyet fiyatıyla çıkışlar ve alıştan iade ile iskontolar kaydedilir.Hesabın borç kalanı mevcut malın maliyetini verir.
621 SATILAN MALIN MALİYETİ hsb.her satışta kullanılarak hesabın borcuna 153 TİCARİ MAL.hsb.alacağına kayıt yapılır
600 SATIŞLAR hsb.na satışlar satış fiyatından hasılat kaydedilir.600 ve 621 karşılaştırılarak kar/zarar tesbit edilir.
DEĞERLEME:
1-TTK VE MUHASEBE İLKELERİNE GÖRE :TTK.ya göre maliyet değeri ile piyasa değerinden hangisi düşükse o değer esas alınır.
Muhasebe ilkelerine göre ihtiyatlılık ilkesi gereği maliyet değeri esas alınır ve stokların değerinin düşme ihtimali düşünülerek stok değer düşüklüğü için karşlık ayrılır.
2-VUK.A GÖRE :
Satın alınan malın değerlemesi : maliyet bedeli esas alınır.Malın maliyetine mal alış giderleri olan her türlü taşıma ve nakliye gideri,gümrük vergisi ve sigorta bedeli dahil edilir.Maliyet hesabında ilk giren ilk çıkar veya son giren ilk çıkar yöntemi kullanılır.5 yıl yöntem değiştirilemez.
İmal edilen malın değerlemesi: maliyet bedeli esas alınarak dilenen yöntemle hesaplanılır.Yani ilk giren ilk çıkar veya son giren ilk çıkar yöntemi.
Değeri düşen malın değerlemesi: Doğal afet sonucu yada malların bozulması sonucu oluşan önemli miktardaki değer düşmesi durumunda emsal bedeli esas alınır.Buda ortalama satış fiyatı veya takdir esasına göre belirlenir.