Defter-i Kebir

1. Rakipler arasında oyuna başlama önceliği her iki oyuncunun birlikte yapacağı bir atışla belirlenir. Her iki oyuncu ellerinde birer ıstaka topu ile açılış çizgisi gerisinde açış noktasının sağında ve solunda olarak yer alıp açış alanı içinden arka kısa banda çarpıp geri dönecek şekilde vuruşlarını yaparlar.

Ön kısa banda en yakın kalan topun sahibi atışın galibidir. Ancak bu atışta kazanan topun arka kısa banda en az bir defa teması şarttır. (Bant Atışı). Bu atışı kazanan oyuncu set açılışını yapma veya açış önceliğini rakibine kullandırma seçeneğine sahip olur.

2. Açış vuruşu açış alanı içindeki herhangi bir noktadan yapılabilir. Toplar her ayrı bir oyun disiplinindeki özel kurallara göre dizilir. Istaka topuna ıstakanın ucu temas ettikten ve top açış çizgisini geçtikten sonra oyun başlamış sayılır.

3. Eğer her oyun disiplinindeki özel bir kuralda belirtilmemişse bir atışın geçerli sayılabilmesi için ıstaka topunun en az bir hedef topa temas etmesi ve sonra;

a) En az bir hedef topun cebe düşmesi veya;
b- Istaka topu veya herhangi bir hedef topun en az bir bantla temas etmesi şarttır.

Bu koşulların gerçekleşmemesi hali FAUL sayılır.

4. Geçerli bir atış sonucunda oyuncu cebe (ceplere) top düşürmeyi başaramazsa “el” rakibe geçer.

5. Aşağıdaki belirtilen hareketler Faul sayılır.

a) Istaka topu önce nizami olmayan bir hedef topa temas ederse veya ıstaka topu nizami bir topa temas eder ve hiçbir top bir banda doğru yeterince hareket almaz veya akabinde cebe düşmezse

b- Istaka topu cebe düşerse

c) Herhangi bir top oyun alanı dışına çıkarsa

d) Eğer oyun hakem tarafından yönetiliyorsa; atıştan önce sonra veya atış sırasında herhangi bir topa ıstaka elbise veya vücudun herhangi bir bölümü ile temas etmek faul sayılır.

Eğer oyun hakem tarafından yönetilmiyorsa; ıstaka topuna oyun halindeyken temas etmek kasıtla bir hedef topa temas etmek veya kazanan atışın sonucunu etkileyecek bir topa temas etmek faul sayılır. Ancak atışın sonucuna etki etmeyecek bir topa kazaen temas etmek faul sayılmaz. Atış yapmayan oyuncunun tercihine göre yerleri bozulan toplar eski pozisyonlarına getirilir veya oldukları gibi kalır.

a) Banda yapışık bir topa oynarken cebe bir top düşürememek veya başka bir banda çarptırmak veya ıstaka topunu herhangi bir banda çarptıramamak

b- En az bir ayak yere basmaksızın atış yapmak

c) Istaka topu veya herhangi bir top hareket halindeyken atış yapmak (Kaldığı bir noktada dönmekte olan bir top hareket halinde sayılır).

d) Şayet ıstaka topunun ilk teması banda yapışık veya kendisiyle temas halinde (yapışık) olan bir topa ise ıstaka topu yapışık hedef topla temas ettikten sonra atış şu seçeneklerden biri ile son bulmalıdır;

i. Bir hedef top cebe düşer

ii. Istaka topu bant görür

iii. Banda yapışık olan top bir bant görür (yapışık olduğu bandı terketmesi yeterli değildir.)

iv. Herhangi bir bantla temas halinde olan başka bir hedef top bant görür.

Bu seçeneklerden biri gerçekleşmezse faul olur. (14+1 ve diğer oyun diğer oyun disiplinlerinde bu kuralın değişik yorumlarına dikkat ediniz.)

e) Aşırı kleps pozisyonuna girerek isteka topunu bir engelin üzerinden zıplatmaya çalışmak fauldür. Bir zıplatma atışı yaparken herhangi bir çıtlama faul sayılır.

f) Eğer isteka topu bir hedef topla temas halinde (yapışık) ve o topa normal atışa izin veriliyorsa atış sonunda hedef top hareket ederse isteka topu hedef topa çarpmış sayılır. isteka isteka topu ve hedef top temasıyla üçüncü bir topu hareket ettirmemeye dikkat ediniz.

g) İsteka topu eldeyken ve açış alanına koyulup atış yapılması gerekirken (Örn. 8 top açış faulü sonrası pozisyon düzeltme atışı) hakemin uyarısına rağmen bu alan dışına koyup atış yapılması faul sayılır.

6) Faulden sonraki penaltı (ceza) atışları her oyun disiplinindeki özel kurallarla açıklanmıştır.

7). Faullü veya temkinli atış aracıyla her oyun disiplinindeki özel kurallarla açıklanmıştır.

8). Eğer isteka topu veya herhangi bir hedef top cebe düşüp çıkıp tekrar oyun alanına dönerse cebe düşmüş sayılmaz. Top masanın üstünde kaldığı yerden devam edilir.

9). Toplar “dış etken” le hareketlenirse hakem topları ait olduğu yere yerleştirir. Eğer bu dış etkenden dolayı o sırada yapılan atış etkilenmişse toplar eski hallerine getirilerek atış tekrarlanır. Atışın başarısını etkilemeyen bir etmen varsa toplar eski yerlerine konur ve oyun devam eder. Eğer toplar ait oldukları yerlere yerleştirilemiyorsa oyun oyunu açan tarafın açışıyla tekrarlanır.

10). Cebin önünde ve düşmek üzere olan bir top 5 saniye veya daha uzun bir süre hareketsiz kaldıktan sonra “kendiliğinden” cebe düşerse cepten çıkarılıp eski yerinin mümkün olduğu kadar yakınına yerleştirilir. O sırada kontrol hangi oyuncudaysa oyuna devam etme hakkı onundur.

11). Oyuncular karar açılarını belirlemek amacıyla bantları veya çuhayı tebeşir veya benzeri maddelerle işaretleyemez. Bu hareket faul sayılı ve cezayı her oyun disiplininin kendine özel kuralları belirler.

12). Oyuncular isteka topu veya hedef topu herhangi bir açıklıktan geçip geçmeyeceklerini anlamak için top üçgen veya herhangi bir ölçü aleti kullanamazlar. Sadece isteka elde tutulduğu sürece açıklığın ölçümünde yardımcı olarak kullanabilirler. Böyle bir hareket faulü gerektirir ve cezayı her oyun disiplininin kendine özel kuralları belirler.

13). Zıplatma atışları: Tüm cepli bilardo oyunlarında ıstakayı dikerek atış yapıp darbeli vuruşla topu masa zeminine çarptırıp yükselmesini sağlamak nizamidir.

14). Eğer sırasını bekleyen oyuncu rakibi atış yaparken onun pozisyonunu bozarsa veya o sırada oyuna müdahale ederse faul yapmış sayılır. Ancak bir oyuncu sırası gelmeden oynar veya herhangi bir topu hareket ettirirse bu da dışarıdan müdahale olarak sayılır.