Defter-i Kebir

Ancak bu, toplu iş sözleşmelerinin bittiği anlamına gelmemektedir. Protokol yapılmasıyla kamuoyunda sanki toplu iş sözleşmeleri bitmiş gibi bir algı oluştu. Sendikalarla kamu işveren sendikaları arasında süren müzakereler bitmemiştir. Türk-İş Konfederasyonu`na bağlı, ikisi Kıbrıs`ta olmak üzere toplam 35 sendika var. Parasal maddelerin çerçeve protokolle belirlendiği toplu iş sözleşmeleri Türk-İş`e bağlı 24 sendika adına yürütülüyor.

Bazı sendikaların ocak, bazılarının şubat, bazılarının ise mart ayından itibaren devam eden toplu iş sözleşmelerinin müzakere süreçleri protokol imzalansa da devam edecek. Önemli anlaşmazlıkların yaşandığı sözleşme müzakereleri bugün itibarıyla devam ediyor. Sözleşme kapsamında olan işyerlerinde çalışan, yaklaşık 90 işçi için grev kararı alınmış, yaklaşık 4 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi Yüksek Hakem Kurulu`na intikal etmiş; 96 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesi arabulucu aşamasına gelmiş, yaklaşık 31 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmesinin görüşmeleri ise devam etmektedir. Bu müzakereler bitmeden kamu işçilerine yapılan zamlar ücretlerine yansımayacaktır. Özellikle devam eden müzakerelerde birçok idari maddede sorunlar devam etmektedir.

İmzalanan çerçeve protokolü, hukukî olarak bir bağlayıcılığı olmamasına rağmen tarafların niyetlerini ortaya koymaktadır. Zira toplu iş sözleşmelerinde taraflar `işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren`lerdir. 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu`nun 2. maddesinde, `Toplu iş sözleşmesi, hizmet akdinin yapılması, muhtevası ve sona ermesi ile ilgili hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmedir.` denilmektedir. Kanundan anlaşılacağı üzere konfederasyonların toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi yoktur. Ancak yıllardır gelen uygulamalar ve bizce de uygun olan şekliyle konfederasyonlar sendikalar adına parasal maddelerde çerçeve bir protokol imzalamaktadır.

`Çerçeve protokol` ile aylık brüt çıplak ücretleri 1.100 TL`nin altında kalan işçilerin brüt çıplak ücretlerine 60 TL/ay iyileştirme yapılacak. İki yıllık sözleşmenin birinci altı ay ücretler yüzde 3, ikinci altı ay ücretler yüzde 5,5; ikinci yıl birinci altı ay ve ikinci altı ay ücretler yüzde 2,5 oranında artırılacaktır. Ücret zamlarının enflasyon oranının altında kalması durumunda ücretler, enflasyon oranında yükseltilecektir. Ayrıca sosyal yardım, doğum, evlenme yardımları, yemek yardımı gibi ödemeler toplu iş sözleşmelerinin ücret zamları oranında artırılacaktır.

Toplu iş sözleşmelerine taraf olan sendikaların yapılan protokole bağlı kalmama hakları vardır. Geçmiş sözleşme dönemlerinde bunun örnekleri de vardır. Ancak geçmiş dönemlerde çerçeve protokolü kabul etmeyen sendikaların aldıkları ücret zamları ilgili dönemlerdeki protokol zam oranlarının altında olmuştur. Türk-İş`e bağlı bazı sendikaların alınan zam oranlarından memnun olmadıkları bilinmektedir. Çünkü alınan zam oranları çalışanları tatmin etmemiştir.

Bazı sendikaların protokol konusundaki tutumu ise çelişkilidir. Çerçeve protokolün altında imzası olan Harb-İş genel başkanı kendi internet sitelerindeki açıklamasında, `Kamu işveren örgütleri, ekonomik kriz ile artan sorunları daha da geliştirmeyi amaçlayan dayatmalarda bulunurken, siyasal iktidar ise çalışanlar için yaşamı daha da zorlaştıran, hakları ortadan kaldıran veya kısıtlayan kararlar almakta, yasalar çıkarmaktadır.` demektedir. Şayet dedikleri gibi hükümet, çalışanlar için yaşamı zorlaştırıyorsa, hakları ortadan kaldırıyor ve kısıtlıyorsa neden o protokolün altına imza atılıyor? Bir taraftan protokole imza atarken diğer taraftan eleştirmek çelişkidir. Sendikaların bu protokole uymama hakları olduğu açıktır. Kanımızca sendika genel başkanı protokole uymama hakkını kullanmalıdır.

Bu dönem sözleşmelerde diğer konfederasyonların destekleri ise olumlu bir gelişmedir. Türk-İş`in aldığı eylem kararına verilen destek emek örgütlerinin dayanışmasına neden oldu. Kısa zamanda sonuç alınmasında sendikal dayanışmanın etkisi olduğu unutulmamalıdır.

ZAMAN